Zowat 1000 jaar geleden bouwden de beste ambachtslui de eerste (verticale) windmolen. Dat gebeurde haast zeker in het graafschap Vlaanderen. Ooit werd met duizenden exemplaren ervan graan gemalen, oliehoudend zaad geplet, hout gezaagd, een polder droog gehouden… Ze werden samen met de ontelbare water- en rosmolens een onmisbare schakel in onze voedselvoorziening en leverden eeuwenlang een zeer aanzienlijke bijdrage tot de welvaart in onze streken.

Enkele generaties terug verloren die historische molens als gevolg van hun lage rendementen en natuurafhankelijkheid hun economisch nut. Net als belforten, kathedralen en begijnhoven maken ze nu deel uit van ons waardevol erfgoed. Ze verdienen dus te worden gekoesterd, zoveel mogelijk als levende werktuigen. Dan worden ze ook goed onderhouden.

Honderden molenminnaars doen dat ondertussen al meer dan veertig jaar. De eerste lichting vrijwillige molenaars kreeg in de jaren ’70 van de vorige eeuw nog opleiding van de laatste generatie beroepsmolenaars. Die kennis wordt nu doorgegeven. De zowat 250 water- en windmolens die in Vlaanderen nog altijd een beeklandschap of een kouter verlevendigen, getuigen daarvan.

Dankzij de steun van gemeentes, provincies en de Vlaamse overheid kunnen enthousiaste mannen en vrouwen deze culturele taak op hun molen blijven vervullen. Maar die zijn nooit met genoeg…

Leren werken met water en wind

Het molenaarsambacht vereist heel wat stielkennis. Molenaars moeten een wel eens schuddende en krakende molen in uiteenlopende weersomstandigheden veilig kunnen bedienen en zelf wat kleine onderhoudswerken kunnen verrichten. Ze moeten vertrouwd zijn met de geschiedenis en de folklore van molens en molenaars, gerst, tarwe en spelt van elkaar kunnen onderscheiden, voldoende kennis hebben over molenstenen, houtsoorten en hygiëne, en een boeiende rondleiding in hun molen kunnen geven.

Mannen en vrouwen krijgen een opleiding gespreid over minstens 10 zaterdagen. In de voormiddag krijg je theorie, meestal in de vorm van een powerpointpresentatie.
’s Namiddags bezoeken we een paar molens en komen praktische aspecten aan bod.

De lesgevers zijn gedreven en de sfeer is bijzonder gemoedelijk.

Meester-molenaar of molengids

Je wordt meester-molenaar als je slaagt voor een theoretisch examen, binnen een periode van twee jaar minstens 100 uur stage volgt bij een meester-molenaar en met succes het praktijkexamen aflegt. Na de opleiding beheers je oude ambachtstechnieken, ken je het ritme van wind en water en ben je in staat een molen zelfstandig te bedienen.

We hebben ook molengidsen nodig. Als je slaagt voor het theoretische gedeelte en je bovendien wat bekwaamt in het rondleiden van groepen (kinderen en volwassenen) krijg je het diploma van molengids. Je kan dan bezoekers uitleg geven over de werking van de molen en over de ooit zo belangrijke maatschappelijke positie van molen en molenaar. Op monumentendagen en molendagen mag je een molen openstellen voor het publiek of een malende molenaar bijstaan.

Bij aanvang van de cursus moet je wel minstens 16 jaar oud zijn.

Locaties

De tien theoretische lessen worden gegeven in de provincies West- en Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant. De molenbezoeken worden gespreid over zowat heel Vlaanderen (een busreis bv).  Carpooling kan wordend georganiseerd.

De praktijkstage mag je volgen op werkende molens in jouw buurt.

Wanneer?

De 10 lessen theorie starten op 13 april 2024 en lopen tot november 2024. Ze vinden plaats op zaterdagen zowat om de twee weken en we blijven zoveel mogelijk uit de buurt van vakantieperiodes en feestdagen. Een lesdag begint om 9 uur en eindigt rond 16 uur.

Kostprijs

Als je wil deelnemen aan de opleiding van meester-molenaar of molengids schrijf je 250 euro over, NA AANMELDING,  met vermelding “meester-molenaar” of “molengids”. Wie jonger is dan 25 betaalt slechts 220 euro.

Dit bedrag omvat de cursusteksten, de digitale informatie, twee jaarabonnementen op molentijdschriften, de molenbezoeken, een verzekering tot eind 2026 en voor kandidaat meester-molenaars een stageboek. Bovendien worden tussendoor enkele zeer interessante workshops georganiseerd, bijvoorbeeld touwen splitsen, molenstenen scherpen, werken met educatief materiaal, molenzeilen maken…

Alle modaliteiten en het volledige programma (datums en locaties) krijg je tijdig toegestuurd.

Meer info over de fascinerende molenwereld vind je op deze websites

• www.molenforumvlaanderen.be
• www.vlaamsemolens.com
• www.molenechos.org

en in deze boeiende musea:

• www.oost-vlaanderen.be/mola
• Museum voor Oude Technieken Grimbergen – www.mot.be

Je mag natuurlijk ook even binnenstappen in een (malende) molen. Je weet dan meteen waaraan je begint. Je vindt zeker een molen in jouw buurt open tijdens Open Molens in Oost- en West-Vlaanderen op zondag 15 oktober of tijdens de Open Monumentendag, 2de weekend september. In het voorjaar van 2024 organiseren we nog een kennismakingsdag.

Wil je meer info over de molenaarscursus en excursies naar molens?
Die krijg je met plezier via:

Molenforum Vlaanderen: info@molenforumvlaanderen.be of via MOLA Molencentrum+32 9 342 42 40 mola@oost-vlaanderen.be